قهوه سایفون چیست و طرز دم آوری قهوه با سایفون

قهوهٔ فیلترشده از طریق روش های زیادی دم آوری می شود که هر کدام از آن ها تأثیرخاص خود بر طعم و بادی محصول نهایی را دارند. با این حال دم آوری به روش غوطه وری به عنوان یکی از مرسوم ترین روش ها در اکثر نقاط جهان به حساب می آید. غوطه وری به معنای غوطه ورکردن قهوهٔ آسیاب شده در آب است. یکی از محبوب ترین ابزارها برای دم آوری غوطه وری سایفون یا قهوه ساز وکیوم نام دارد و در این مطلب از وبسایت قهوهٔ تلنت به آشنایی بیشتر با این دم افزار  و آموزش نحوه دم اوری قهوه با سایفون پات می پردازیم.

قهوه ساز سایفون چیست؟

قهوه ساز وکیوم (Vacuum coffee maker)، که با نام های سایفون (Siphon)، یا وک پات (Vac Pot) نیز شناخته می شود، قهوه سایفون را با استفاده از دو محفظه که فشار بخار (vapor pressure) و گرانش (gravity) تولید می کنند، دم آوری می کند. اگرچه اکثراً اختراع قهوه ساز سایفون را به لوئف (Loeff) از برلین در دههٔ ۱۸۳۰ میلادی نسبت می دهند، اما باید گفت سایفون در اواسط دههٔ ۱۸۰۰ به لطف مخترع فرانسوی ماری (Marie Fanny Amenle Massot) به صورت تجاری در دسترس مردم قرار گرفت و چیزی نگذشت که به یکی از محبوب ترین وسایل دم آوری قهوه بدل شد. این ابزار هم اکنون بیش از یک قرن است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد.

تقریباً در همان زمان، یک مهندس اسکاتلندی به نام رابرت ناپیر (Robert Napier) قهوه ساز خود به نام ‘Napier Coffee Pot’ که آن هم قهوه ساز خلاء بود را طراحی و روانهٔ بازار کرد. این قهوه ساز در سال ۱۸۵۶ میلادی یک جایزه را از آن خود کرد. از آن زمان تا کنون قهوه سازهای وکیوم زیادی به بازار معرفی شده اند که محبوب ترین آن ها سایفون است.

طرز کار سایفون قهوه

طراحی و ترکیب مواد در انواع مختلف قهوه ساز سایفون متفاوت است. محفظهٔ سایفون می تواند از جنس شیشهٔ بوروسیلیکات، فلز یا پلاستیک و فیلتر آن می تواند از یک میلهٔ شیشه ای یا صفحه ای از فلز، پارچه، کاغذ یا نایلون ساخته شده باشد.

قهوه ساز سایفون همانند یک سیفون عمل می کند. سیفون به هر یک از طیف گسترده ای از وسایل که شامل جریان مایعات از طریق لوله ها شود، گفته می شود. در معنای دقیق تر، این کلمه به لوله ای به شکل U معکوس اشاره دارد که باعث می شود مایعی به سمت بالا، بالای سطح یک مخزن، بدون پمپ جریان یابد، اما با سقوط مایع در حین جریان نیرو می گیرد. در قهوه ساز سایفون نیز گرم کردن و خنک کردن ظرف پایینی فشار بخار آب را در ظرف پایینی تغییر داده، ابتدا آب را به ظرف بالایی فشار داده و سپس اجازه می دهد آب دوباره به ظرف پایینی بازگردد.

بر خلاف اکثر روش های دم آوری، سایفون از بخار آب تحت فشار برای عصاره گیری قهوه استفاده می کند. بر طبق تعریف، سایفون قهوه را در محیطی که هوا حذف می شود (خلاء)، دم می کند. همانطور که پیش تر ذکر شد، سایفون از دو محفظه بهره مند است: محفظهٔ بالایی که در آن خلاء ایجاد می شود و محفظهٔ پایینی که در ابتدای فرآیند دم آوری، آب درون آن ریخته می شود. منبع گرما که در قسمت زیرین محفظهٔ پایینی قرار می گیرد و همچنین طراحی دم افزار قهوه سایفون ، باعث ایجاد خلاء در محفظهٔ بالایی می شود. این موضوع اساساً به دلیل اختلاف فشار هوا اتفاق می افتد. زمانی که آب در محفظهٔ پایینی به جوش می آید، مقداری از آن به بخار آب تبدیل می شود که به نوبهٔ خود به معنای افزایش فشار است.

از آنجایی که چگالی بخار آب بسیار کمتر از آب مایع است، ترکیب هوا و بخار آب در محفظهٔ پایینی منبسط می شود. این عمل تا زمانی ادامه می یابد که خروجی از محفظهٔ بالایی به محفظهٔ پایینی متصل شده و منجر به کشیده شدن آب به محفظهٔ بالایی شود. هنگامی که منبع گرما خاموش شود، فشار کاهش یافته و قهوهٔ دم شده را محبور می کند تا به محفظهٔ پایینی بازگردد، اما طبیعتاً عصارهٔ قهوه نه قهوهٔ آسیاب شده.

مدت زمان دم آوری قهوه با هر کدام از ابزارهای روش خلاء، معمولاً کوتاه تر است. این موضوع به دلیل عدم وجود اکسیژن و گازهای دیگر اتفاق می افتد. در این محیط ترکیبات فرار موجود در قهوه را می توان بسیار سریع تر استخراج کرد، چرا که ذرات گاز کمتری در جهت جلوگیری از استخراج وجود دارند.

دم آوری قهوه با سایفون پات

اگرچه بسیاری از متخصصان قهوه ادعا می کنند که دم آوری قهوه با وک پات یا همان سایفون تا حدی پیچیده است، اما در ادامه دستورالعملی آمده که می توانید آن را در جهت استفادهٔ آسان و بهینهٔ این ابزار دنبال نمایید. برای دم اوری قهوه با سایفون پات مراحل زیر را انجام دهید:

• آب را به محفظهٔ پایینی اضافه کنید. می توانید از نسبت ۱:۱۵، ۱۶ گرم قهوهٔ کمی درشت آسیاب شده به ازای ۲۴۰ گرم آب استفاده کنید.
• منبع حرارت را روشن کرده و آن را در قسمت زیرین محفظهٔ پایینی قرار دهید.
• همانطور که آب گرم می شود، فیلتر، چه کاغذی چه پارچه ای، را به محفظهٔ بالایی متصل کرده و دهانهٔ آن را در محفظهٔ پایینی قرار دهید. زمانی که آب شروع به جوشیدن می کند، افزایش فشار بخار آب باعث می شود که آب وارد محفظهٔ بالایی شود.
• هنگامی که مقدار زیادی از آب وارد محفظهٔ بالایی شد، به منظور ایجاد یک ‘whirlpool’ یا حالتی گرداب گونه می بایست آن را هم بزنید. می توانید این کار را با چاپستیک انجام دهید.
• قهوهٔ آسیاب شده را به آب اضافه کرده و به منظور حفظ بیشتر عطر قهوه قبل از اینکه درب آن را بر روی محفظهٔ بالایی قرار دهید، هم بزنید.
• پس از ۲۵ ثانیه منبع گرما را خاموش کنید. این کار باعث خنک شدن محفظه و برگشتن قهوهٔ دم شده به محفظهٔ پایینی می شود. کل زمان دم آوری یک تا یک و نیم دقیقه به طول می انجامد.

دم آوری قهوه با سایفون نه تنها پروسه ای آسان و سریع، بلکه بسیار لذت بخش است. تنها با ۳۰ ثانیه تمرکز بر فرآیند دم آوری قهوه سایفون، قهوه ای شفاف و خوش طعم حاصل می آید که از نوشیدن آن لذتی مضاعف خواهید برد.